မူလဆရာေတာ္ၾကီး၏ ပုဗၺကိစၥခဏ္း (၁)

မူလကသစ္၀ိုင္ ဆရာေတာ္ၾကီး

ေရးသားေတာ္မူခဲ့ေသာ

ပုဗၺကိစၥခဏ္း

နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ။

ဗုဒၶံ ဓမၼံ ျမတ္သံဃံ အဟံဝႏၵာမိ။

ဆံုးမသြန္သင္ ဆရာရွင္ ဦးလွ်င္ႏွိမ္ခ်၏။

မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ ေရာက္ဘို႔ရန္ က်င့္ၾကံပဋိပတ္ကိုသိ။

ပဋိပတ္လမ္း ေရွ႕ေဆာင္ခမ္း စာတမ္းေရးထား၏။

အားထုတ္သူတို႔ လိုခ်င္လို႔ က်က္ဘုိ ့ေရးကူး၏။

မေရးႏိုင္မူ မရလူ လြယ္ကူေပးလို၏။

လြယ္ကူေပးရန္ ပံုႏွိပ္ၾကံ ေလွ်ာက္ရန္မ်ားၾက၏။

ထို႔ေၾကာင့္ ဆရာ ပုံႏွိပ္ကာ ျမန္စြာေရးသား၏။

ပံုႏွိပ္ၿပီးမူ အားထုတ္သူ ေဆာင္ယူလူတိုင္းသိ။

အားမထုတ္သူ ေဆာင္က်က္ယူ အိမ္မူျပဳဘို႔သိ။

ဝိပႆနာလမ္း ေရွ႕ေဆာင္ခမ္း ေရာင္လႊမ္းသာသနာအရွိ။

နိဗၺာန္လမ္းစဥ္
သီလအစ သမထအလယ္ ဝိပႆနာ အဆံုး မဂ္ဝင္ ဖိုလ္ဝင္ နိဗၺာန္ဝင္တဲ့ (သမထယာနိက) လမ္းရွည္လမ္းစဥ္ထံုး၊ သီလအစ သမထအလယ္ ၀ိပႆနာအဆံုး မဂ္၀င္ ဖိုလ္၀င္ နိဗၺာန္၀င္တဲ့ (၀ိပႆနာယာနိက) လမ္းတိုလမ္းစဥ္ထံုး။
၀ိပႆနာအားထုတ္လိုမူ သီလအစလမ္းစဥ္က်လို႔ ေရွ႕ဦးစြာ သီလေဆာက္တည္ရမည္၊ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းအစ သရဏဂံုသံုးပါးက ဆိုေသာေၾကာင့္ သီလမေဆာက္တည္ခင္ တင္ႀကိဳ၍ သရဏဂံု ေဆာက္တည္ပါေလ။

သရဏဂံုေဆာက္တည္ပံု
ဗုဒၶံ - ဘုရားမွန္ ဘုရားစစ္ကို
သရဏံ - အျမတ္ဆံုးထားကာ အားကိုးလိုက္ပါလ်င္ ေဘးဟူသမွ် ဆင္းရဲဟူသမွ် ကြယ္ေပ်ာက္ၾကလိမ့္မည္ဟူ၍
ဂစၦာမိ - တစ္သက္လံုး မွီ၀ဲဆည္းကပ္ အသိအမွတ္ျပဳပါ၏ ဘုရား

ဓမၼံ - တရားမွန္ တရားစစ္ကို
သရဏံ - အျမတ္ဆံုးထားကာ အားကိုးလိုက္ပါလ်င္ ေဘးဟူသမွ် ဆင္းရဲဟူသမွ် ကြယ္ေပ်ာက္ၾကလိမ့္မည္ဟူ၍

ဂစၦာမိ - တစ္သက္လံုး မွီ၀ဲဆည္းကပ္ အသိအမွတ္ျပဳပါ၏ ဘုရား

သံဃံ - သံဃာမွန္ သံဃာစစ္ကို
သရဏံ - အျမတ္ဆံုးထားကာ အားကိုးလိုက္ပါလ်င္ ေဘးဟူသမွ် ဆင္းရဲဟူသမွ် ကြယ္ေပ်ာက္ၾကလိမ့္မည္ဟူ၍

ဂစၦာမိ - တစ္သက္လံုး မွီ၀ဲဆည္းကပ္ အသိအမွတ္ျပဳပါ၏ ဘုရား

ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္
ဂုဏ္ေတာ္ (၉)ပါး၀င္သည့္ မ်က္ျမင္ခႏၶာေတာ္သည္ ဘုရားမွန္။
ဂုဏ္ေတာ္ (၉)ပါး၀င္သည့္ ဉာဏ္ျမင္ ရုပ္ထူးနာမ္ထူး အစဥ္ေတာ္သည့္ ဘုရားစစ္။
ဂုဏ္ေတာ္ (၆)ပါး၀င္သည့္ စာေတြ ့ ၾကားသိ ၾကံသိတရားသည္ တရားမွန္။
ဂုဏ္ေတာ္ (၆)ပါး၀င္သည့္ ကိုယ္ေတြ ့ပြားသိတရားသည္ တရားစစ္။
ဂုဏ္ေတာ္ (၉)ပါး၀င္သည့္ မ်က္ျမင္ခႏၶာသည္ သံဃာမွန္။
ဂုဏ္ေတာ္ (၉)ပါး၀င္သည့္ ဉာဏ္ျမင္ ရုပ္နာမ္အစဥ္သည္ သံဃာစစ္။

သရဏဂံုတည္ (၂) မ်ိဳး
ျဖစ္ပ်က္ကို မွတ္ရင္းႏွင့္ ရပ္တာ မျမင္ေသးမူ ေလာကီသရဏဂံုတည္သူ ပုထုဇဥ္ဥပသကာ၊ ဥပသိကာမေခၚ။
ျဖစ္ပ်က္ကို မွတ္ရင္းႏွင့္ ရပ္တာ ျမင္မူ ေလာကုတၱရာသရဏဂံုတည္သူ အရိယာ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၱာ လို ့ေခၚ။

သရဏဂံု ပ်က္၊ မပ်က္
မိစၦာဒိ႒ိ အယူမွားယူေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသသြားခဲ့ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလာကီသရဏဂံု ပ်က္တတ္၏။ ေလာကုတၱရာ သရဏဂုံသည္ကား ဘယ္အခါမွ မပ်က္။